Hoe rijk zijn we écht? Eigen huis maakt het verschil

Het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) bracht in kaart hoe het vermogen van Nederlandse huishoudens er anno 2024 voorstaat. En dat levert interessante inzichten op. Niet alleen over hoeveel vermogen huishoudens gemiddeld hebben, maar vooral over de grote verschillen die daarachter schuilgaan.

Meer bezit, maar ook meer verschillen
Het vermogen van Nederlandse huishoudens is de afgelopen jaren gegroeid. Het betekent dat mensen gemiddeld genomen meer bezittingen hebben dan schulden. Er zit wel een grote maar aan deze vooruitgang. De groei komt vooral door stijgende huizenprijzen, en niet iedereen profiteert daar evenveel van.

Gemiddeld had een huishouden eind 2022 een vermogen van €157.000. Maar dat gemiddelde is behoorlijk vertekend door een relatief kleine groep mensen met héél veel vermogen. Kijk je naar het mediane vermogen, dus het vermogen precies in het midden als je alle huishoudens op een rijtje zet, dan kom je uit op zo’n €55.000. Dat geeft een eerlijker beeld van wat een doorsnee huishouden aan vermogen heeft.

Eigen huis maakt het verschil
Vermogen is meer dan alleen je banksaldo. Het gaat om alle bezittingen minus je schulden. Dat betekent dat je vermogen onder andere bestaat uit:

• De waarde van een eigen woning
• Spaargeld en beleggingen
• Aanmerkelijk belang als aandelen in een eigen bv.
• Overige bezittingen, waaronder tweede huizen, dure auto’s of andere spullen.
• Schulden, inclusief je hypotheek, persoonlijke leningen of roodstand.

Wat opvalt, is dat het eigen huis een enorme rol speelt in de opbouw van vermogen. Mensen met een koopwoning hebben vaak een flink hoger vermogen dan huurders, juist omdat ze vermogen opbouwen via hun huis. Wel gaat het vooral om een papieren rijkdom. Je hebt het geld pas in handen als je het verzilverd.

Uiteraard kan dit vermogen ook afnemen bij een dip op de woningmarkt. Bovendien hebben starters deze luxe niet. Voor deze groep verandert er in de praktijk weinig. Door de krappe woningmarkt en stijgende huren is het voor hen zelfs lastiger om vermogen op te bouwen.

Jong versus oud
Niet iedereen heeft gelijke kansen om vermogen op te bouwen. Leeftijd speelt een grote rol, jonge huishoudens hebben logischerwijs minder tijd gehad om te sparen of af te lossen, en starten vaak met een studieschuld. Ouderen daarentegen hebben vaak een grotendeels afgelost huis, pensioenvermogen of spaargeld opgebouwd.

Ook de woonsituatie is van belang. Huishoudens met een koopwoning hebben gemiddeld een veel hoger vermogen dan huurders. Daarnaast zie je dat paren zonder kinderen vaker meer vermogen hebben dan bijvoorbeeld alleenstaanden of jonge gezinnen. Inkomen speelt natuurlijk ook mee, al is het effect van vermogen vaak veel groter dan dat van het inkomen op zich. Je kunt dan ook een modaal salaris hebben, maar als je een huis bezit en weinig schulden hebt, sta je financieel toch een stuk sterker.

Regionale verschillen: van Bloemendaal tot Rotterdam
De plek waar je woont zegt ook veel over je vermogen. In gemeenten als Bloemendaal, Laren en Rozendaal ligt het mediane vermogen boven de vier ton. Daartegenover staan steden als Rotterdam en Heerlen, met een mediaan vermogen rond of zelfs onder de €20.000. Deze verschillen zijn deels historisch en deels het gevolg van de woningmarkt: huizen zijn in de “rijke” gemeenten vaak al jaren geleden gekocht en sterk in waarde gestegen. In stedelijke gebieden met veel huurwoningen is het voor bewoners lastiger om vermogen op te bouwen.

Vermogen is meer dan een cijfer. Het is een buffer voor slechtere tijden en zegt iets over je financiële mogelijkheden. Maar de verdeling ervan is ongelijker dan ooit. En hoewel het totale vermogen groeit, wil dat niet zeggen dat jij automatisch meegroeit.